Một đứa trẻ được trao "quyền được thất bại" sẽ không trở nên yếu đuối hay buông thả. Ngược lại, chúng sẽ phát triển những phẩm chất và kỹ năng vượt trội để thành công bền vững trong một thế giới đầy biến động.

1. Có sức bật tâm lý vượt trội

Chúng xem thất bại và thử thách như những cơn sóng, không phải những bức tường. Khi gặp khó khăn trong học tập, công việc hay các mối quan hệ, chúng sẽ không dễ dàng gục ngã. Thay vào đó, chúng có khả năng tự vực dậy, phân tích tình hình và tìm ra con đường tiến lên phía trước.

2. Sáng tạo và dám chấp nhận rủi ro

Vì không bị nỗi sợ sai lầm kìm hãm, tư duy của chúng được giải phóng. Chúng dám đặt những câu hỏi "tại sao không?", dám thử nghiệm những ý tưởng mới lạ và chấp nhận những rủi ro đã được tính toán. Đây là tố chất cốt lõi của những nhà đổi mới, nhà khoa học và nghệ sĩ.

3. Một người học hỏi suốt đời

Chúng mang trong mình Tư duy Phát triển. Chúng tin rằng năng lực của bản thân là vô hạn và có thể được mở rộng thông qua học hỏi và rèn luyện. Chúng không học vì điểm số hay bằng cấp, mà học vì sự tò mò và khát khao phát triển bản thân.

4. Khiêm tốn và giàu lòng trắc ẩn

Bởi vì đã từng trải qua và chấp nhận sự không hoàn hảo của chính mình, chúng dễ dàng thấu cảm và ít phán xét sai lầm của người khác. Điều này giúp chúng trở thành những người bạn, người đồng nghiệp, và những nhà lãnh đạo tốt hơn, có khả năng kết nối và xây dựng đội nhóm vững mạnh.

5. Tự chủ và có chính kiến

Động lực của chúng đến từ bên trong (nội tại), không phải từ những phần thưởng hay sự công nhận của xã hội. Chúng có khả năng lắng nghe tiếng nói bên trong mình, theo đuổi đam mê thực sự và sống một cuộc đời có mục đích, thay vì chạy theo những định nghĩa thành công của người khác.

Bằng việc trao cho con quyền được thất bại, cha mẹ không chỉ đang giúp con vượt qua một kỳ thi. Cha mẹ đang trao cho con món quà quý giá nhất: sự tự do để trở thành phiên bản tốt nhất, kiên cường nhất và chân thật nhất của chính mình.

Trao quyền không phải là lời nói suông, mà là những hành động và thay đổi trong thái độ hàng ngày.

1. Thay đổi ngôn ngữ giao tiếp

Ngôn ngữ định hình tư duy. Hãy thay thế những câu nói mang tính phán xét, chỉ trích bằng những câu nói mang tính xây dựng và gợi mở.

Thay vì: "Sao con lại làm sai nữa rồi?" / "Bài dễ thế này mà cũng không làm được à?"

Hãy nói: "Ồ, cách này có vẻ chưa hiệu quả rồi. Mình cùng xem lại xem có thể thử cách nào khác không nhé?" / "Cha/mẹ thấy con đã rất cố gắng ở phần này. Điều gì đã làm khó con ở đây?"

Tại sao hiệu quả? Cách nói này tách biệt hành động (làm sai) ra khỏi danh tính của trẻ (một đứa trẻ kém cỏi). Nó biến thất bại từ một ngõ cụt thành một ngã rẽ, khuyến khích tư duy tìm giải pháp thay vì dằn vặt.

2. Trở thành hình mẫu về việc chấp nhận thất bại

Trẻ em học từ việc quan sát nhiều hơn là từ lời chỉ dạy. Cha mẹ hãy cởi mở và bình thản khi nói về những sai lầm của chính mình.

Hãy thực hành: "Hôm nay mẹ đã gửi nhầm một email quan trọng. Đó là một bài học để lần sau mẹ phải cẩn thận hơn." Hoặc "Bố thử nấu món mới nhưng không thành công rồi, cả nhà ăn tạm món trứng rán nhé, mai bố sẽ thử lại."

Tại sao hiệu quả? Khi con thấy người lớn cũng mắc lỗi và xem đó là chuyện bình thường để học hỏi, con sẽ hiểu rằng thất bại không phải là thảm họa. Điều này bình thường hóa sự không hoàn hảo và xây dựng lòng can đảm.

3. Khen ngợi nỗ lực và sự dũng cảm, không chỉ kết quả

Sự công nhận của cha mẹ nên tập trung vào quá trình, không phải đích đến.

Thay vì: "Con được 10 điểm, giỏi quá!"

Hãy nói: "Mẹ thấy con đã rất kiên trì và tập trung để giải bài toán khó này. Mẹ rất tự hào về sự nỗ lực của con!" hoặc "Việc con dám đứng lên thuyết trình trước lớp đã là một chiến thắng lớn rồi, không quan trọng con có nói vấp hay không."

Tại sao hiệu quả? Điều này trực tiếp nuôi dưỡng Tư duy Phát triển (Growth Mindset). Con hiểu rằng sự chăm chỉ, lòng dũng cảm và quá trình học hỏi mới là điều đáng trân trọng. Kết quả chỉ là hệ quả tạm thời.

4. Tạo không gian cho những thử nghiệm "chi phí thấp"

Hãy khuyến khích con tham gia những hoạt động không bị áp lực bởi điểm số hay thành tích.

Hãy thực hành: Cùng con nấu ăn, vẽ một bức tranh, lắp một mô hình LEGO, chơi một môn thể thao mới. Trong những hoạt động này, "sai lầm" chỉ đơn giản là một phần của cuộc chơi, một cơ hội để thử lại.

Tại sao hiệu quả? Con được rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề và sự sáng tạo trong một môi trường an toàn. Con học được cách tận hưởng quá trình mà không bị ám ảnh bởi việc phải "làm đúng".

5. Đồng hành khi con vấp ngã, không "dọn dẹp" hộ

Khi con đối mặt với hậu quả tự nhiên của một sai lầm, hãy ở bên cạnh hỗ trợ tinh thần, nhưng đừng can thiệp để giải quyết thay.

Hãy thực hành: Nếu con quên vở bài tập ở nhà, đừng vội vàng mang đến trường cho con. Hãy để con tự đối mặt và nhận trách nhiệm. Sau đó, hãy cùng con thảo luận về cách để không quên nữa vào lần sau.

Tại sao hiệu quả? Việc này dạy cho con tính trách nhiệm và cho con cơ hội thực hành kỹ năng giải quyết vấn đề. Bao bọc quá mức sẽ cướp đi những bài học quý giá nhất mà thất bại mang lại.

Hoàng Anh Tú